Beth yw'r Rhododendron Gwyllt?

Mae'r Rhododendron Gwyllt yn rywogaeth anfrodorol, ymledol sydd â'r gallu i dyfu hyd at 6m mewn uchder ac mae ganddo flodau mawr pinc a phorffor ym mis Mai a Mehefin. Mae hon yn rhywogaeth a gyflwynwyd sydd wedi ymledu i goetiroedd ac mae’n ffynnu mewn hinsawdd llaith. Mae'n trechu planhigion brodorol ac yn lleihau bioamrywiaeth yn sylweddol. Mae'r rhywogaeth hon yn anodd i’w gwaredu oherwydd gall y  gwreiddiau wneud llawer o egin newydd; gall un llwyn gynhyrchu hyd at filiwn o hadau bach y flwyddyn.
Effaith ar y tirwedd
Mae'r Rhododendron yn rhwystro planhigion a choed brodorol eraill rhag golau'r haul ac fe gaiff hyn effaith negyddol ar fiomarywiaeth yr ardal.
Presenoldeb sylweddol
Dros y ganrif ddiwethaf mae'r Rhododendron Gwyllt wedi lledaenu dros 2,000 hecter yn Eryri ac mae ganddo bresenoldeb sylweddol yn y Carneddau erbyn hyn.
Gwenwyn
Mae Rhododendron Gwyllt yn wenwynig i'r rhan fwyaf o anifeiliaid di-asgwrn cefn / infertebratau a mamaliaid; felly, nid yw’n cefnogi cadwyn fwyd helaeth.

Beth yw Jac y Neidiwr?

Mae Jac y Neidiwr hefyd yn rywogaeth ymledol, anfrodorol sy'n lledaenu'n gyflym ac yn achosi niwed difrifol i'n cynefinoedd brodorol gan gynnwys glannau afonydd a ffosydd. Mae gan Jac y Neidiwr flodau mawr, pinc, siâp boned. Fe'i gelwir hefyd yn 'helmed heddlu' oherwydd eu hymddangosiad. Mae codennau o hadau gwyrdd crog yn dilyn y blodyn. Mae pob planhigyn yn cynhyrchu cannoedd o hadau bob blwyddyn, ac fe all y rhain gael eu taflu trwy gyfrwng rhyddhad ffrwydrol o'r cod hadau, sy'n achosi twf eang, sydd fel arfer yn ymledu i lawr yr afon ar hyd y cyrsiau dŵr. Mae'r dull hynod effeithiol yma o hunan-luosogi yn creu dryslwyni o Jac y Neidiwr hyd at 2.5m o uchder, gan adael ychydig neu ddim lle i rywogaethau brodorol eraill gystadlu.
Lledaenwr o Fri
Gall pob planhigyn gynhyrchu hyd at 800 o hadau gyda'r codennau hadau yn gallu saethu eu hadau hyd at 7m i ffwrdd.
Iechyd Afonydd
Mae Jac y Neidiwr yn trechu rhywogaethau pwysig eraill ac yn gwanhau glannau afonydd pob blwyddyn, gan adael y glannau rheiny yn foel ac yn dueddol o erydu. Mae hyn yn lleihau ansawdd y dŵr ac yn cynyddu’r perygl o lifogydd yn ystod yr Hydref a'r Gaeaf.
Gwasgru gan Ddŵr
Unwaith y byddant wedi ymsefydlu mewn dalgylch afon, mae'r hadau, sy'n gallu parhau'n hyfyw am ddwy flynedd, yn cael eu cludo ymhellach i ffwrdd trwy'r dŵr.
Beth ydym ni'n ei wneud?

Ar ôl nodi ardaloedd sydd angen blaenoriaeth ynghlych llediant y Rhododendron Gwyllt, rydym y gweithio’n agos â chontractwyr arbenigol sy’n gwaredu’r planhigyn ymledol. Yn gyffredinol mae’r broses yn golygu bod yn rhaid cynnal sawl ymweliad i dynnu’r planhigyn yn gorfforol a thrin y gwreiddiau sy’n weddill â chwynladdwr wedi’i dargedu trwy chwistrellu’r gwraidd. Gall y broses o waredu’r planhigyn yn gyfan gwbl bara misoedd, os nad blynyddoedd.

Rydym hefyd yn gweithio gyda chymunedau i fynd i’r afael â’r broblem gynyddol hon, gan sicrhau fod pobl yn derbyn y cyfarpar cywir ac yn derbyn cefnogaeth well wrth geisio goresgyn y broblem ar lefel hir dymor. Mae cymryd rhan mewn gweithredu ymarferol yn golygu y gall grwpiau barhau i waredu’r planhigion yn eu hardaloedd lleol tu hwnt i oes y prosiect.

Pam fod hyn yn bwysig?

Mae hi’n bwysig bod lledaeniad planhigion ymledol fel y Rhododendron Gwyllt a Jac y Neidiwr yn cael ei reoli i atal y planhigion hyn rhag cymryd cynefinoedd brodorol y Carneddau drosodd, gan arwain at golled sylweddol mewn bioamrywiaeth.

Pe bai’r planhigyn ymledol yma’n cael ei adael, byddai’n debygol i ledaenu i ardaloedd natur o bwys cenedlaethol gan gynnwys Bwlch Sychnant a Choedydd Abergwyngregyn. Pe bai ‘na neb yn cadw golwg ar Jac y Neidiwr, mae’n debygol iddo ledaenu ar hyd lwybrau dŵr i ucheldiroedd y Carneddau, yn enwedig yn Nyffryn Conwy a Dyffryn Ogwen ble mae’r planhigion eisoes yn bresennol.

Mae lledaeniad afreolus rhywogaethau ymledol yn cynyddu dros amser. Pob blwyddyn, mae mwy o blanhigion yn hadu mewn mwy o ardaloedd, sy’n egluro pam fod rheoli rhywogaethau ymledol yn heriol dros ben, ac felly mae angen ymyrraeth ddwys i gyfyngu lledaeniad pellach.

Hyfforddiant Achrededig Cynllunio Gweithgareddau Rheoli Rhywogaethau Ymledol

Gwirfoddoli gyda Chymdeithas Eryri a datblygu’r wybodaeth a’r sgiliau i allu cynllunio gweithgareddau cadwraethol cymunedol sy’n ymwneud â chlirio gwahanol rywogaethau o blanhigion ymledol mewn ffordd ddiogel ac effeithiol.

 

Gwirfoddoli gyda Chymdeithas Eryri a datblygu sgiliau ymarferol sydd eu hangen i reoli rhywogaeth ymledol yn ddiogel ac yn effeithiol.

Cynllunio Gweithgareddau Rheoli Rhywogaethau Ymledol
Sut ‘allwch chi gymryd rhan?

Edrychwch ar ein tudalen Digwyddiadau am ddiwrnodau gwirfoddoli i fynd i’r afael â rhywogaethau ymledol.

Edrychwch ar ein tudalen Hyfforddiant am gyfleoedd hyfforddi.

Edrychwch ar ein tudalen Grantiau am gymorth i glirio Jac y Neidiwr yn eich cymuned.

Edrychwch ar ein tudalen Digwyddiadau am ddiwrnodau gwirfoddoli i fynd i’r afael â rhywogaethau ymledol.

Edrychwch ar ein tudalen Grantiau am gymorth i glirio Jac y Neidiwr yn eich cymuned.

Edrychwch ar ein tudalen Hyfforddiant am gyfleoedd hyfforddi.