Mae’r rhan fwyaf o garneddi cerrig y Carneddau yn dyddio’n ôl cyn belled â’r Oes Efydd Cynnar (tua 4,500 – 3,500 o flynyddoedd yn ôl). Fe’u hadeiladwyd yn ystod yr un cyfnod â’r henebion seremonïol eraill, megis cylchoedd cerrig a’r meini hirion, sy’n gyffredin ar lethrau isaf ac ym mylchau’r Carneddau. Mae’r Carneddau’n un o’r safleoedd sy’n cynnwys y nifer fwyaf o gofebion cysegredig cyn-hanesyddol ar gyfer seremoniau a chladdedigaethau yn y DU.
Gwyddom o gloddiadau archeolegol a gynhaliwyd yng nghanol y 1900au y defnyddiwyd rhai o’r carneddi ar gyfer claddedigaethau amlosgi a chladdedigaethau cist (sef blwch wedi’i leinio â cherrig). Ond doedd y rhan fwyaf o’r carneddau ddim yn cynnwys olion dynol ac mae hi’n debygol iddynt gael eu hadeiladu i ddathlu ysbrydion neu dduwiau hynafol. Roeddent yn nodi mannau cysegredig yn y tirwedd gan weithredu fel symbol ffisegol o gysylltiad rhwng y byd dynol a’r byd goruwchnaturiol.
Gellir gweld y carneddau a leolir ar y mynyddoedd uchel o bellteroedd mawr. Maent yn dangos pwysigrwydd Ucheldir y Carneddau i gymunedau cyn-hanesyddol.
Rydym yn codi ymwybyddiaeth o hanes ac arwyddocâd carneddi’r Carneddau, er mwyn hybu eu gwarchodaeth.
Rydym yn monitro’r safleoedd trwy wahanol fathau o gofnodi, megis ffotograffiaeth drôn o’r awyr. Rydymhefyd yn cario allan gwaith cadwraeth, gan gynnwys gweithio gyda gwirfoddolwyr i gael gwared ar lystyfiant prysgwydd a all niweidio yr henebion.
Gan weithio gyda Scottish Power, yr ydym yn tynnu polyn trydan pren, a’r ceblau y mae’n eu cario, a osodwyd yng nghanol carnedd yng Nghefn Coch flynyddoedd maith yn ôl; bydd y rhwydwaith trydan yn cael ei ailgyfeirio i ffwrdd o ardal yr heneb gofrestredig.
Ymunwch a gwirfoddolwch i gymryd rhan yn un o’n diwrnodau tynnu prysgwydd a monitro cyflwr y prosiect. Edrychwch ar ein prosiect Dadorchuddio Henebion Hynafol.
Os ydych yn cerdded y dirwedd, siaradwch â cherddwyr eraill am hanes y carneddi er mwyn helpu i godi ymwybyddiaeth o’u harwyddocâd hanesyddol. Ac os gwelwch bobl yn symud cerrig o’r carneddi, riportiwch hynny fel trosedd.
Cymerwch ran yn un o deithiau cerdded archaeolegol neu sgyrsiau llawn gwybodaeth y prosiect. Edrychwch ar ein tudalen digwyddiadau.
Mae’n drosedd i ddefnyddio synhwyrydd metel ar henebion cofrestredig heb ganiatâd ysgrifenedig gan Cadw ymlaen llaw. Mae hyn yn berthnasol i ddefnyddio synhwyryddion metel daearol a thanddwr. Am fwy o wybodaeth, cliciwch yma.
Ymunwch a gwirfoddolwch i gymryd rhan yn un o’n diwrnodau tynnu prysgwydd a monitro cyflwr y prosiect. Edrychwch ar ein prosiect Dadorchuddio Henebion Hynafol.
Cymerwch ran yn un o deithiau cerdded archaeolegol neu sgyrsiau llawn gwybodaeth y prosiect. Edrychwch ar ein tudalen digwyddiadau.
Os ydych yn cerdded y dirwedd, siaradwch â cherddwyr eraill am hanes y carneddi er mwyn helpu i godi ymwybyddiaeth o’u harwyddocâd hanesyddol. Ac os gwelwch bobl yn symud cerrig o’r carneddi, riportiwch hynny fel trosedd.
Mae’n drosedd i ddefnyddio synhwyrydd metel ar henebion cofrestredig heb ganiatâd ysgrifenedig gan Cadw ymlaen llaw. Mae hyn yn berthnasol i ddefnyddio synhwyryddion metel daearol a thanddwr. Am fwy o wybodaeth, cliciwch yma.
